ماجرا از آنجا شروع شد که ترکمنستان در سرمای سرد زمستان سال ۸۶ بعد از اختلاف در مورد قیمت گاز صادراتی، گاز را بر روی ایران قطع کرد و از گاز به عنوان یک اهرم سیاسی استفاده کرد. ساکنان برخی از مناطق شمالی کشور در پی قطع گاز توسط ترکمنستان به سوختهای دیگر روی آوردند. هدف ترکمنستان در آن مقطع این بود که ایران افزایش ۹ برابری قیمت گاز را بپذیرد.
به گزارش نکونیوز، ترکمنستان این روزها مدعی است که ایران به این کشور بدهی گازی دو میلیارد دلاری دارد و اگر این بدهی را پرداخت نکند، گاز ایران را در سرمای زمستان قطع میکند.
ترکمنستان مدعی است که دولت ایران پس از قطع گاز در سال ۸۶، افزایش قیمت گاز صادراتی این کشور به مناطق شمالی ایران را از ۴۰ دلار به ازای هر متر مکعب به ۳۶۰ دلار پذیرفته و بابت واردات گاز ایران در سال ۸۶ و ۸۷ بدهی ۲ میلیارد دلاری ایجاد شده است.
ایران و ترکمنستان در فوریه ۲۰۰۹ قرارداد جدیدی را جهت واردات گاز امضاء کردند. با این حال، با تشدید تحریمها و محدود شدن مبادلات بانکی ایران، این کشور نتوانست بدهی خود به ترکمنها را بپردازد و حالا که پرداخت این بدهیها از سر گرفته شده، عشقآباد از تهران میخواهد تا ۲ میلیارد دلار ادعایی را نیز به پرداختهای خود اضافه کند.
برخی از مقامات ایرانی هماکنون میگویند اگر ترکمنستان همچنان از گاز به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده کند و ایران را به قطع گاز تهدید نماید، قرارداد گازی با ترکمنستان را لغو خواهند کرد.
ایران در سال گذشته، ۹ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد کرد. با این حال، در نیمه نخست سال جاری، ورادات گاز ایران از ترکمنستان نسبت به همین دوره در سال پیش، ۲۵ درصد کاهش داشته است.
حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز، پیشتر گفته بود که ایران به ترکمنستان گفته است که واردات گاز دیگر برای ایران فوریت و ضرورتی ندارد.
ایران بزرگترین ذخایر گازی دنیا را بنا بر آمارهای منتشر شده توسط شرکت بریتیش پترولیوم در اختیار دارد. تولید گاز ایران در حال حاضر در حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز است. با این حال، ایران برای تأمین گاز مناطق شمالی کشور حدود ۳۵ تا ۴۰ میلیون متر مکعب در روز گاز از ترکمنستان خریداری میکند.
مصرف بخش خانگی ایران در حال حاضر در حدود ۵۰۰ میلیون متر مکعب در روز است و اگر ایران گاز برخی از صنایع خود را قطع کند در روزهای سرد سال مشکلی برای تأمین گاز مناطق شمالی، در صورت قطع گاز توسط ترکمنستان، نخواهد داشت.
ایران پس از قطع گاز توسط ترکمنستان در سال ۸۶، ساخت خط لوله یازدهم سراسری را در دستور کار دارد. خط لوله یازدهم سراسری ۱۱۰۰ کیلومتر طول دارد و ظرفیت انتقال آن ۱۱۰ میلیون مترمکعب در روز است. هزینه ساخت این خط ۴.۳ میلیارد دلار برآورد میشود. این خط گاز را از میدان عظیم پارس جنوبی تا استان سمنان میرساند.
ترکمنستان در حال حاضر از لحاظ ذخایر گازی در رتبه ششم جهانی قرار داد و از لحاظ تولید گاز نیز جزء ۲۰ کشور بزرگ تولیدکننده گاز است. ترکمنستان به یک صادرکننده عمده گاز در حوزه دریای خزر و آسیای میانه تبدیل شده است. در سال ۲۰۱۰ ترکمنستان قسمت اعظم گاز تولیدی خود را صادر کرده است، چرا که نرخ تولید گاز در این کشور دو برابر تقاضای داخلی این کشور است. آژانس بینالمللی انرژی پیشبینی کرده است که صادرات گاز ترکمنستان تا سال ۲۰۳۵ به ۳۱۸۰ میلیارد فوت مکعب در سال خواهد رسید.