ایران برای صادرات نفت، تنگه هرمز را دور می زند

ایران در حال ساخت پایانه ای جدید جهت صادرات نفت است تا با دور زدن تنگه هرمز، مرکز ثقل صادرات نفت خود را از جزایر خارگ و لاوان به پایانه ای جایگزین منتقل نماید.

در حالی که تلاش های آمریکا برای متوقف کردن صادرات نفت ایران شدت گرفته، تهران تهدید کرده در صورتی که نتواند نفت خود را صادر کند تنگه هرمز را خواهد بست. اما ایران در پس پرده این تهدید سنتی به آرامی در حال ساخت پایانه ای جدید جهت صادرات نفت است تا با دور زدن تنگه هرمز، مرکز ثقل صادرات نفت خود را از جزایر خارگ و لاوان به پایانه ای جایگزین در دریای عمان منتقل نماید. در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد نفت ایران از این دو جزیره صادر می شود.

جزیره خارگ یکی از پایانه های صادراتی مهم نفت ایران است که ۹۰ درصد کل نفت صادراتی این کشور از آن صادر می شود. این جزیره که در سمت مخالف کویت و در قسمت شمالی خلیج فارس قرار گرفته، به شدت در معرض تهدیدات نظامی قرار دارد.

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز ۴ سپتامبر اعلام کرد که یکی از کارهای اصلی در حوزه انرژی ایجاد زیرساخت صادرات نفت در دریای عمان و دور از خلیج فارس است. این پایانه جدید در بندر جاسک قرار خواهد داشت و تهران قصد دارد ساخت یک پایانه نفتی با ظرفیت صادرات روزانه یک میلیون بشکه را در مرحله نخست این پروژه عملیاتی نماید. این بندر همچنین ظرفیت ذخیره سازی حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت را خواهد داشت. در فاز دوم قرار است بندر جاسک شاهد ساخت ۲ پالایشگاه در اطراف بندر باشد و ظرفیت ذخیره سازی نفت در آن به ۳۰ میلیون بشکه (معادل ظرفیت جزیره خارگ) خواهد رسید. این پروژه قرار است تا سال ۲۰۲۱ به بهره برداری برسد و هزینه آن بیش از ۲ میلیارد دلار برآورد شده است.

بزرگترین مشکل ایران یافتن سرمایه گذار برای این پروژه عظیم است. هرچند روسیه و چین ممکن است خطوط لوله و تجهیزات حمل و نقل مورد نیاز این پروژه را در اختیار ایران قرار دهند، اما آنها نیز در معرض فشار تحریم های آمریکا قرار خواهند گرفت.

به رغم هزینه بالا و امکان پذیر بودن ساخت این پروژه بندری، با توجه به تشدید تنش های ژئوپلتیک، از نقطه نظر سیاست گذاری انرژی، تنوع بخشی به پایانه های صادرات نفت ایران اقدامی بسیار به موقع است. با احداث بندر جاسک، ریسک نظامی حمله به جزیره خارگ کاهش می یابد. اگر اتفاق خاصی در منطقه رخ ندهد، می توان انتظار داشت که ایران تا حدود سال ۲۰۲۵ این پروژه را تکمیل کند، اما تا آن زمان ناگزیر است همچنان از جزیره خارگ برای صادرات بخش اعظم نفت خود استفاده نماید.